طرح توجیهی شیره کشمش و شیره خرما

معرفی طرح توجیهی شیره کشمش و خرما

شیره جات خوراکی یکی از مهم ترین فرآورده های میوه جات می باشد که در فصول مختلف سال توسط افراد مورد استفاده قرار می گیرد که تمامی خواص میوه تازه را دارند و مواد مغذی بدن را می توانند تامین کنند.

شیره جات خوراکی انواع مختلفی دارند که همانند خود میوه از ارزش غذایی بالایی برخوردار می باشند. طبیعت آنها گرم بوده و سرشار از ریز مغذی ها و املاح مفید و مورد نیاز بدن می باشند و بیشتر در فصل سرما مورد استفاده قرار می گیرند.

2-2- محصولات طرح

2-2-1- شیره کشمش

شیره کشمش، آب کشمش تخمیر نشده تغلیظ شده است که بعنوان یک شیرین کننده استفاده می شود . در واقع یکی از روشهای نگهداری کشمش تولید شیره کشمش تا بریکس مورد نظر (درصد قندهای محلول در آب) (تا نقطه شیرین کنندگی) و در حدود 68 می باشد.

خواص درمانی شیره کشمش:

• شیره کشمش بسیار مقوی است و برای کسانی که بر اثر یک بیماری طولانی یا عمل جراحی ضعیف شده اند، بسیار مفید است
• شیره کشمش ملین است
• شیره کشمش ضعف عمومی بدن را معالجه و بدن را تقویت می نماید برای این منظور شیره کشمش را با شیر گاو و کمی پوره بادام مخلوط نموده و روزانه 2 تا 3 لیوان به بیمار می دهند تا قوای بدنش را سریعتر بدست آورد
• برای درمان یرقان (زردی) شیره کشمش را با کمی سرکه مخلوط می کنند و به بیمار می دهند
• خوردن شیره کشمش مخلوط شده با کمی پودر زعفران برای رفع هم و غم ، غضب شدید و ضعف اعصاب بسیار مفید است و معالجه تا بهبودی باید ادامه داده بشود.
• برای درمان بیماری کک مک شیره کشمش را به تنهایی یا مخلوط نمک روی لکه ها می مالند
• شیره کشمش مخلوط شده با کمی گل ختمی پخته را به صورت مرهم روی دمل قرار دهید تا دمل باز بشود علاوه بر آن برای از بین بردن ورم هایی که بر اثر ضربه ایجاد شده اند مفید است
• همچنین شیره کشمش محرک اعمال کبدی هم هست و به خون سازی هم کمک می کند.
• شیره کشمش تسکین دهنده دردهای رماتیسمی و امراض شریانی و وریدی می باشد.
• شیره انگور اثر انرژی زایی قوی دارد
• شیره کشمش دارای اثر ضد سم قوی است و در برافروختگی ها ، رماتیسم ، نقرس ، سنگ کلیه ، زیادی اوره خون ، اختلالات ناشی از بالا بودن فشار خون ، ورم روده و احتقان کبدی ، اثرات درمانی ظاهر آن ظاهر می شود.
• خاصیت اصلی انواع شیره ، انرژی زایی بودن آنهاست و برای فصل زمستان که بدن به انرژی بیشتری برای گرم کردن خود احتیاج دارد ، بهترین غذا محسوب می شوند.
• شیره کشمش هم مانند خود کشمش مقدار قابل توجهی ویتامین آ ، ب و ث دارد و در ضمن ضد نفخ هم هست .
• همچنین شیره کشمش در بدن باعث دفع اوره و مقداری از اسیدهای غیر مفید بدن می شود و کارشناسان تغذیه آن را پاک کننده بقایای غذا ها در روده ها و معده می دانند.

2-2-2- شیره خرما

شیره خرما محصولی طبیعی است که از فرآوری خرما تهیه می‌ شود. شیره خرما عبارت است از مایع غلظی که در نتیجه پخت و حل شدن شیره و شربت آن در آب بدست می‌ آید. این مایع تمام خواص خرما را دارا بوده و کابری‌ های فراوانی دارد. این محصول در دو نوع رقیق و غلیظ قابل تهیه است. از شیره خرمای رقیق جهت تولید الکل اسید سیتریک و .. استفاده می‌گردد و شیره خرمای غلیظ جهت مصارف خوراکی از قبیل تهیه عصاره نوشابه، تولید انواع شکلات، بستنی، تافی و … کاربرد دارد.

خواص شیره خرما:

• طبع شیره خرما گرم و خشک است و بهترین نوع مصرف آن برای همه مزاج ها این است که شیره را باسرکه بجوشانید و «سرکه شیره» را مورد استفاده قرار دهید.
• شیره خرما حاوی پروتئین، قند طبیعی مواد معدنی و ویتامین هایی مانند B1، B2، B3 و B5 و همچنین A1 و C است که در صورت مصرف دیگر نیازی به مولتی ویتامین ها ندارید. این شیره حاوی قندهای طبیعی مانند گلوکز، ساکارز و فروکتوز هستند و برای میان وعده یک انتخاب مناسب به حساب می آیند.
• شیره خرما انرژی زا بوده و مصرف آن انرژی بدن را تامین می کند. مصرف این شیره قدرت یادگیری کودکان و دانش آموزان را افزایش میدهد.
• فیبر موجود در شیره خرما سبب می شود که خاصیت ملین داشته باشد و فرایند دفع را آسان کند.
• مصرف شیره خرما باعث افزایش فعالیت باکتری های موجود در دستگاه گوارش میشود و برای سلامت دستگاه گوارش مفید است.
• شیره خرما به دلیل داشتن کاروتنوئید و ویتامین A از شب کوری که با علائمی مانند خشکی چشم و افزایش خطر ابتلا به عفونت همراه است ، جلوگیری و بینایی را تقویت می کند .
• خوردن شیره خرما در دوران بارداری دهانه رحم بازتر و فرایند زایمان و وضع حمل را آسان تر می کند.
• شیره خرما حاوی آهن و اسید فولیک فراوان است و به برطرف شدن و درمان کم خونی کمک می کند. در بخش سلامت نمناک میخوانید که فولات موجود در خرما خون ساز است به همین علت برای زنان باردار بسیار مفید میباشد. آهن طبیعی موجود در شیره خرما، باعث افزایش گلبول های قرمز خون می شود.
• شیره خرما سرشار از ویتامین های گروه ب است و برای تعادل اعصاب، رفع خستگی و ضعف مفید می باشد . منیزیم و فسفر موجود در شیره خرما سلول های عصبی را تقویت و سر زنده نگه می دارد.
• شیره خرما کالری بالایی دارد و مصرف روزانه آن سبب چاق شدن صورت می شود.
• شیره خرما حاوی ویتامین C و D است که برای ویژگی الاستیک پوست شما بسیار مفید بوده و پوست را صاف تر می کند. شیره خرما خاصیت ضد پیری دارد و مانع از تجمع ملانین در بدن می شود. اما طبع شیره خرما گرم است واگر با گرمی های دیگر مانند ارده میل شود باعث ایجاد جوش های پوستی خواهد شد.
• مصرف شیره خرما برای بالا بردن قوای جنسی بسیار مفید است . مواد مغذی فراوان موجود در شیره خرما استقامت جنسی در بدن را افزایش می دهد.
• شیره خرما سرشار از آهن است و باعث افزایش گردش خون در زیر پوست شده و به تقویت فولیکول های مو کمک کرده و رشد مو را افزایش می دهد.
• شیره خرما به دلیل کلسیم و منیزیم موجود در آن سبب تقویت و استحکام استخوانها می شود. شیره خرما خاصیت ضد التهاب داشته و برای افرادی که دچار آرترزو و التهاب مفاصل هستند، مفید میباشد و در تسکین درد مفاصل و دردهای روماتیسمی موثر است.
• شیره خرما چربی کمی دارد و فاقد کلسترول می باشد بنابراین با مصرف کنترل شده آن می توانید از مزایا شیرین کنندگی آن بهره برده و درنهایت کلسترول خود را نیز کنترل کنید.
• شیره خرما سرشار از پروتئین است که به حفظ عضلات و ماهیچه ها کمک می کند. اگر ورزش می کنید برای تأمین پروتئین خود قبل تمرینات ورزشی از شیره خرما استفاده کنید تا کالری موردنظر را با پروتئین مفید در اختیار بدنتان قرار دهد.
• شیره خرما سرشار از پتاسیم و منگنز است.
• مصرف آن هنگام صبح با صبحانه یا شیر ولرم، سبب فعال شدن سلول های عصبی می شود.
• مصرف شیره خرما سبب برطرف شدن ناراحتی های گوارشی و باعث ایجاد کلنی های باکتری های مفید در روده ها می شود.
• شیره خرما تقویت کننده قلب است.
• مصرف شره خرما سبب دفع سموم از کبد می شود.

3-2-کد آیسیک شیره خرما و شیره کشمش

ISIC نوعی طبقه بندی استاندارد برای فعالیت‌ های اقتصادی تولیدی است. هدف اصلی ISIC فراهم کردن مجموعه‌ ای از رده‌های فعالیتی است بطوریکه در آن بتوان موجودیت‌های اقتصادی را براساس نوع فعالیتی که انجام می‌ دهند طبقه بندی کرد. وزارت صنایع و معدن و تجارت از این طبقه‌بندی برای دسته‌بندی فعالیت‌ های صنعتی استفاده می‌ نماید.

بر اساس استعلام از سامانه اطلاعات محصولات صنعتی، معدنی و کشاورزی سازمان صمت (بهین‌یاب) و مطابق جواز تاسیس صادر شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت ، به شرح زیر می باشد.

جدول 2: کد آیسیک محصولات اصلی واحد تولیدی

2-4- موارد مصرف و کاربرد شیره خرما و شیره کشمش

2-4-1- شیره خرما

شیره‌ ها جزو مواد غذایی انرژی زا بوده و برای مواقعی که بدن به انرژی بیشتری نیاز دارد، بهترین غذا محسوب می‌ گردند. از جمله این شیره‌ها، شیره خرما می‌ باشد. شیره‌ ی خرما همان خواص خرما را دارد. حاوی فسفر و آهن است که مصرف آن در وعده‌ ی صبحانه باعث فعال شدن سلول‌ های عصبی و در ضمن مانع ایجاد کم خونی در افراد می‌ شود. شیره خرما، تسکین دهنده‌ ی دردهای رماتیسمی و امراض شریانی و وریدی هستند.

در بسیاری از استان‌های کشورمان، از شیره خرما به جای شکر در پختن حلوا استفاده می‌کنند. همچنین خوردن «شیر برنج با شیره»، «برف با شیره»، «شیر با شیره» و «ارده با شیره» در زمستان از عادات غذایی مرسوم مردمان بسیاری از شهرها از جمله همدان، تبریز، اراک، اردبیل و… است. از این محصول برای تولید شیرینی ها و بیسکویت ها و به جای شیرین کننده های مصنوعی در صنایع غذایی استفاده می شود. همچنین از شیره خرما برای تزیین روی بستی ها و کیک استفاده می شود.

2-4-2- شیره کشمش

شیره کشمش هم بصورت خانوادگی و هم بصورت صنعتی در کارخانجات نبات سازی ، شربت سازی ، قنادی ها و… کاربرد فراوان دارد. شیره کشمش را می توان با شیر ، سر شیر ، خامه ، ارده ، فرنی و … مخلوط کرده و بعنوان جایگزین شکر استفاده کرد.

2-5- بررسی کالای جایگزین و تجزیه و تحلیل اثرات آن بر مصرف شیره خرما و شیره کشمش

2-5-1- شیره خرما

مهمترین کالای جایگزین برای این محصول که البته در کشور مصرف آن رایج است شکر می باشد. از شکر در مصرف خانگی و قند، نوشابه سازی، آب میوه سازی، کنسرو و کمپوت، شکلات و شیرینی و بستنی استفاده می شود. پایین بودن میزان قیمت تمام شده شکر در مقایسه با سایر محصولات شیرین کننده منجر به مصرف بیشتر آن گردیده شده است. توجه به افزایش اخیر قیمت شکر در بازار در حال حاضر و اعتراض بسیاری از واحدهای تولید کننده شکر به نظر می رسد در شرایط فعلی پتانسیل جایگزینی شیره خرما و شکر از مطلوبیت بالایی برخوردار است.

2-5-2- شیره کشمش

در مورد شیره کشمش نیز مهمترین محصول که در بازار با آن رقابت می کند شیره خرماست. شیره خرما سرشار از قند طبی فروکتوز است که برای دیابتی مناسب است انرژی زیادی دارد و دارای مقدار زیادی از پتاسیم ، کلسیم، فسفر و آهن است لذا تغذیه ی مناسب برای کودکان در حال رشد ، بانوان بخصوص در زمان شیردهی و سالمندان می باشد. از نظر اهمیت استراتژیک شیره کشمش کالایی غیر جهانی و اصطلاحاً کالایی محلی و واحدهای تولید کننده آن واحدهای کوچک صنعتی زود بازده می باشد. شیره کشمش به عنوان یک محصول مورد مصرف خانگی تغییر محسوسی در روند مصرف نداشته و با توجه به روند نرخ رشد جمعیت افزایش مصرف پیدا کرده است .

2-6- اهمیت استراتژیکی کالا در دنیای امروز

1-6-2- شیره خرما

ایران بزرگ ترین تولید کننده خرما در جهان محسوب می شود بطوریکه علی الرغم این جایگاه در تولید در بازارهای خارجی در رتبه های خوبی قرار نگرفته است. از طرفی میزان ضایعات انواع محصولات خرما در ایران بیش از 30 درصد بوده و عمدتا از نوع درجه دوم، سوم و چهارم می باشند.

عمده تولید محصول خرما در استان های جنوبی انجام می شود و به دلیل کاربردهای زیاد آن در صنایع غذایی یک محصول استراتژیک کشاورزی محسوب می شود. با توجه به اینکه میزان ضایعات محصول خرما بالا می باشد بنابراین سرمایه گذاری در بخش صنایع تبدیلی موجب کاهش این ضایعات و بر طرف کردن نیاز بازار داخل و صادرات مازاد آنها و ارز آوری بسیار مناسبی برای کشور می گردد.

استان سیستان و بلوچستان که در این گزارش برای اجرای طرح تولید شیره خرما مورد بررسی قرار می گیرد، با توجه به وسعت زیاد و با توجه به اینکه بیشترین سطح زیر کشت خرما از انواع مرغوب و دومین تولید کننده این محصول استراتژیک کشور می باشد می تواند با برنامه ریزی های مدون و حمایت دولت از تولیدکنندگان و صنایع فرآوری خرما از جمله صنعت تولید شیره از خرما در این استان گام های مهمی در توسعه صادرات غیر نفتی بردارد.

2-6-2- شیره کشمش

با توجه به سنتی بودن کشاورزی و پراکندگی باغات در سطح استان و بسته بندی نامناسب، ضایعات بسیاری در این محصول وجود دارد. از طرفی کمبود صنایع تبدیلی و بسته بندی و نبود انبار و سرخانه جهت نگهداری و نبود صنایع فرآوری مناسب، ضایعات کشمش با قیمت پایین و به صورت فله ای برای خوراک دام و طیور و … می شود که موجب از دست دادن ارزش افزوده اصلی محصول می شود. بنابراین با توجه به مسائل فوق توجه ویژه به صنایع تبدیلی و فرآوری در این حوزه دارای اهمیت بسیاری است و موجب ارزآوری مناسبی برای کشور می گردد.

2- 7- وضعیت عرضه و تقاضا شیره خرما و شیره کشمش

از سال‌ های پیش بیشترین شیره خرما و کشمش در کشور، در قالب تولید و عرضه آن به صورت سنتی صورت می‌ گیرد. بطوریکه این کالا پس از تولید در ظرفهای حلبی و پلاستیکی قرار داده شده و به بازار عرضه می‌ گردد.

در سال‌ های اخیر با توسعه صنایع تبدیلی و صنایع جانبی آن، چندین واحد صنعتی در تولید شیره خرما و کشمش بهداشتی و تصفیه شده فعالیت می‌ نمایند ولی ظرفیت تولید و توان بازاریابی این شرکت‌ ها پایین بوده و بدین ترتیب سهم بازار بسیار جزئی را در اختیار گرفته‌ اند.

بنابراین در نهایت می‌ توان گفت که هنوز در کشور مصرف شیره صنعتی و تصفیه شده خرما و کشمش عمومیت پیدا نکرده است و جامعه پیش فرض شیره خرمای و شیره کشمش سنتی را به همراه معایب آن هنوز در ذهن خویش دارد. بنابراین تغییر رفتار آن در نهایت تغییر الگوی مصرف نیاز به عرضه محصول بهداشتی و مرغوب و تبلیغات و فرهنگ‌ سازی قوی دارد.