طرح توجیهی روغن خوراکی

معرفی طرح توجیهی روغن خوراکی از دانه های روغنی

محصول اصلی طرح تولید روغن خوراکی مخلوط از دانه های روغنی آفتابگردان و کلزا می‌باشد. روغن مایع مخلوط ترکیبی از روغنهای گیاهی از جمله سویا، آفتاب گردان، کلزا (کانولا) و پالم اولئین است. این روغن یک منبع عالی اسیدهای چرب ضروری چند غیر اشباعی می باشد. هم چنین این روغن ویتامین E بالایی دارد.

روغن آفتاب گردان دارای مقدار کمی چربی اشباع است که به کاهش سطح کلسترول خون کمک می کند. این روغن یک منبع بی نظیر امگا 6 می‌باشد که نقش مهمی در کاهش تری گلیسیرید خون داشته و خطر بیماری کرونر قلب را کاهش می دهد.

روغن کلزا (کانولا) دارای مقدار قابل توجهی (11 درصد) اسید لینولنیک که همچنین به عنوان امگا3 نیز شناخته می شود است، بدن انسان قادر به سنتز این نوع اسیدهای چرب که در ساختارهای غشائی سلول حیاتی بوده و ماده‌ی آغازگر ساخت مواد هورمون مانند نیز می‌باشند، نمیباشد. استفاده از روغنهای مخلوط گیاهی فوایدی متعددی دارد که برخی از آنها عبارتند از:

1) امکان بهره‌مندی از مزایای همه‌ی روغنهای گیاهی در یک محصول

2) کاهش تری گلیسیرید خون

3) کاهش تجمع پلاک ها

4) اثر ممانعت کننده از لخته شدن خون

5) جلوگیری از حمله قلبی

6) مناسب برای سالادها، پخت و پز و سرخ کردن در دمای ملایم

7) بدون کلسترول-حاوی ویتامینهای A و E

8) ارزش غذایی بالا و قیمت پایین در مقایسه با سایر روغن ها

9) دارای حدود 3 درصد اسید لینولنیک یا امگا

در ادامه به معرفی جداگانه روغنهای تشکیل دهنده روغن مخلوط مد نظر طرح می‌پردازیم:

پیشنهادی: طرح توجیهی روغن و رب گوجه فرنگی (کلیک نمایید)

روغن آفتاب گردان

به طور متوسط 35 تا 45 درصد وزن دانه های آفتاب گردان را چربی تشکیل می‌دهد. این روغن را از دانههای روغنی گل آفتاب گردان استخراج می‌کنند و پس از آن که از دانه آفتاب گردان روغن گرفتند، آن چه که باقی می‌ماند(کنجاله) را به عنوان خوراک دام مورد استفاده قرار می‌دهند. از روغن خام این دانه (تصفیه نشده) در تولید مارگارین، چرم، صابون، لوازم نقاشی و آرایشی، پلاستیک و داروسازی نیز استفاده می‌شود.

روغن کلزا

به طور متوسط 40تا50 درصد وزن دانه های کلزا را چربی تشکیل می‌دهد. روغن کلزا به دلیل داشتن ترکیب متوازنی از اسیدهای چرب اشباع، تک غیر اشباع و چند غیر اشباع از مزایای کاربردی خاصی برخوردار است. وجود مقادیر قابل توجهی اسید اولئیک (تک غیر اشباع) در روغن کلزا سبب شده است این روغن مقاومت خوبی در فرایندهای حرارتی از جمله سرخ کردن عمقی از خود نشان می‌دهد.

فرآیند روغن کشی

در فرایند روغن کشی علاوه بر روغن خام که وارد مرحله تصفیه شده و به روغن تصفیه شده خوراکی تبدیل می‌شود محصول دیگری به نام کنجاله که باقی مانده دانه های روغنی می‌باشد. به طور متوسط 50 تا 60 درصد از دانه های روغنی ورودی به فرایند روغن کشی تبدیل به کنجاله می‌شود.

کنجاله ها از نظر پروتئین و مواد غذایی غنی هستند و برای خوراک دهی به دام، طیور و آبزیان ارزشمند هستند، همچنین برخی از کنجاله‌ های روغنی به ویژه انواع خوراکی آن، برای فرایندهای زیست شناختی به عنوان سوبسترا (پیش ماده یا سوبسترا ماده‌ای است که آنزیم بر آن اثر می‌ کند و تحت تاثیر آنزیم ها تغییر می‌ کند و به یک یا تعدادی محصول تبدیل می‌ شود.) پیشنهاد می‌ شوند و از آنها در فرایند تخمیر برای تولید آنزیمها، انتی بیوتیکها، قارچها، ویتامین ها و بسیاری موارد دیگر استفاده می‌ شود.

عمده‌ترین ماده اولیه محصول طرح دانه های آفتابگردان و کلزا می باشد و با توجه به عملکرد مناسب کشور در بخش کشاورزی و تولید دانه های روغنی(کلزا 156هزار و آفتابگردان 17756 تن در سال) مشکلی در زمینه تامین مواد اولیه در داخل کشور وجود نخواهد داشت.

بازار روغن‌ های خوراکی

بازار اصلی مصرف روغنهای مخلوط گیاهی از جمله روغن مخلوط آفتابگردان و کلزا (کانولا) صنایع غذایی، رستورانها و با توجه به مصرفی بودن این محصولات اصلی‌ترین مصرف کنندگان به طور مستقیم خانوارها می‌باشند.

از عمده مصارف دیگر روغن‌های گیاهی در مرحله قبل از مرحله تصفیه میتوان به صنعت رنگ: این روغنها به بعنوان نیمه خشک شونده یا خشک شونده در صنایع رنگ سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند، صنعت داروسازی، تولید مواد آرایشی و بهداشتی، صنعت کاغذ سازی.

ضایعات حاصل از از روغن کشی از دانه های روغنی (حدود %60 مواد اولیه)، کنجاله  (Cake) نامیده می‌شود. به دلیل استفاده از کنجاله در تغذیه دام، طیور و آبزیان، و نیز استفاده از پروتئین گیاهی موجود در کنجاله در صنایع پروتئین سازی، این بخشها وابستگی شدیدی به دانه های روغنی دارند.

با در نظر گرفتن تمام جوانب امر بدلیل نیاز به کنجاله در فعالیتهای مربوط به پرورش دام، طیور و آبزیان روز به روز بیشتر می شود و تأمین به موقع آن از منابع داخلی به بهای مناسب بدون تکیه بر واردات از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

کنجاله به عنوان محصول فرعی فرایند روغن کشی محسوب شده و لذا با توجه به حجم قابل توجه تولید این محصول نگاهی بر بازار این محصول نیز ضروری به نظر می‌رسد. کنجاله‌ها از نظر پروتئین و مواد غذایی غنی هستند و برای خوراک دهی به ماکیان، ماهیها و دیگر حیوانات ارزشمند هستند کنجاله‌های روغنی به خاطر داشتن میزان پروتئین بالا، می‌تواند به عنوان مکمل غذایی در نظر گرفته شود.

شماری از کنجاله‌های روغنی به ویژه انواع خوراکی آن، برای فرآیندهای زیست شناختی به عنوان سوبسترا، پیشنهاد شده‌اند. از آنها در فرآیند تخمیر برای تولید آنزیم ها، آنتی بیوتیک ها، قارچها، ویتامینها و آنتی اکسیدان‌ها و سایر موارد استفاده شده است.