طرح توجیهی ایمپلنت پزشکی

معرفی طرح توجیهی ایمپلنت پزشکی | ایمپلنت استخوان و مفاصل

امروزه با افزایش میانگین سن جوامع بشری و یا عملکرد ناصحیح در حرکات روزمره، میزان دردهای مفصلی و از دست دادن کارایی یک مفصل شیوع زیادی پیدا کرده است. یکی از مهمترین مفاصل بدن که سهم نیروهای وارده بر آن در برخی فعالیتهای روزانه تا چندین برابر وزن بدن نیز می‌رسد مفصل لگن یا هیپ است که این مفصل از نوع گوی و کاسه‌ای با سه درجه آزادی می‌باشد. نگاهی به میزان عملهای جراحی انجام شده در سراسر دنیا و کشور ایران و نرخ رشد مصرف پروتزها در ایران عامل محرکی برای تدوین دانش فنی ساخت یکی از انواع این پروتزها گردید.

مفصل Hip) مفصل بین ران و خاصره) یک مفصل گوی و کاسه‌ای است. بخش گوی مانند مفصل که سر ران خوانده می‌شود، بخشی از استخوان فمور است. بخش کاسه‌ای آن «استابولوم» نام دارد که بخشی از استخوان لگن است. سرگوی مانند ران درون استابولوم قرار گرفته است. سر این استخوانها بسیار صیقلی بوده و با یک بافت محکم پوشانده شده که غضروف نامیده می‌شود.

التهاب مفاصل به علت آسیب دیدن سطح استخوان و غضروف ایجاد می‌شود. سطح‌های آسیب دیده به علت ساییدگی بسیار دردناک هستند. راه‌های بسیاری برای درمان درد ناشی از التهاب مفاصل وجود دارد. که یکی از این راهها جراحی تعویض کامل هیپ است. بیش از ربع قرن است که مفاصل هیپ مصنوعی با طراحی پیشرفته و ساختمان منحصر به فرد، جایگزین مفاصل دردناک شده و به صدها هزار انسان زندگی بدون درد و فعالی بخشیده است.

طراحی ایمپلنت مفصل هیپ

ایمپلنتی که برای تعویض کامل هیپ به کار می‌رود از سه بخش تشکیل شده است:

پایه (stem) :داخل فمور جاسازی می شوند.
• گوی (ball):جایگزین سر گوی مانند استخوان فمور می‌شود.
• حفره (cup): جایگزین حفره معیوب داخل لگن می‌شود

به منظور مطابقت ایمپلنت با بدنهای مختلف، هر بخش در سایزهای گوناگونی طراحی شده است. نوع ایمپلنت مورد استفاده بسته به عوامل چون سن، وزن، تراکم استخوان، سطح فعالیت و سلامتی بیمار توسط پزشک تعیین می‌شود.

البته عواملی چون کیفیت و قیمت ایمپلنت همچنین تجربه و سلیقه پزشک و آشنایی او با ایمپلنت در انتخاب آن موثر هستند

ساختمان ایمپلنت
دکتر جان چارنلی یک ارتوپد انگلیسی، اولین هیپ مصنوعی را طراحی کرد. ایمپلنت مذکور ترکیبی از گوی و پایه فلزی بود که با روکشی پلاستیکی پوشانده شده و برای جایگذاری آن از سیمان متا آکلرلیک استفاده کرده بود.

امروزه بخش پایه اکثر ایمپلنت‌های هیپ از آلیاژهای تیتانیوم – کروم یا کبالت- کروم ساخته می‌شود
که سطوح اکثر آنها متخلخل و سوراخ دار بوده و امکان رشد استخوان به داخل آنها را فراهم می‌آورد.
بخش گوی مانند هیپ از آلیاژهای کبالت- کروم یا مواد سرامیکی اکسید آلومینیوم ساخته می شود و سپس به منظور چرخش آسان مفصل، سطح آن صیقل داده می‌شود. حفره را نیز می توان از فلز، پلی‌اتیلن هایی با وزن بالای مولکولی یا ترکیبی از پلی اتیلن غنی شده و فلز درست کرد.
بسته به سایز مورد نیاز، وزن کل این اجزاء بین 14 تا 18 انس است.

برخی از ویژگی های این ایمپلنت ها عبارتند از

• سازگاری: باید بدون علایم پس زدن یا حساسیتی در بدن کار کند.
• مقاومت در برابر خوردگی، تخریب، سایش و فرسودگی: طول و شکل قطعات ایمپلنت باید برای مدت
طولانی حفظ شود. مقاومت در برابر سایش، در صحت عملکرد مفصل تاثیر به سزایی دارد و از تخریب بیشتر
استخوان که به سبب پسماندهای ریز جا مانده از حرکت بخش های ایمپلنت روی هم جلوگیری میکند.