طرح توجیهی آنزیم مواد شوینده

معرفی طرح توجیهی آنزیم مواد شوینده

محصولات اصلی این طرح آنزیمهای صنعتی پروتئاز، آمیلاز، سلولاز ولیپاز بوده که جهت استفاده در صنایع شوینده تولید خواهند شد.

آنزیمها دارای نقش بسیار مؤثری در توسعه و پیشرفت شوینده‌های جدید خانگی و صنعتی بوده‌اند، مهمترین این آنزیمها شامل: پروتئاز، لیپاز، آمیلاز و سلولاز می‌باشند، که هرکدام دارای کاربرد ویژهای در محصولات شوینده البسه و مایعات ماشین ظرفشویی می‌باشند.

آنزیمها علاوه بر افزایش قدرت پاک‌کنندگی، دارای فواید زیست محیطی با کاهش مصرف انرژی با زمان شستشوی کوتاهتر، کاهش دمای شستشو و کاهش میزان مصرف آب می‌باشند. امروزه آنزیم‌ها جهت از بین بردن لکه‌های پروتئینی، چربی و نشاسته‌ای به کار می‌روند. در ادامه به توصیف محصولات طرح می‌پردازیم.

پروتئاز

پر استفاده‌ترین آنزیم صنعتی می‌باشد، در شوینده‌های لباس لکه‌های پروتئینی مانند لکه چمن، خون، تخـم مـرغ و لکـه عرق با پروتئولیزه شدن از بین می‌رود. در شوینده‌های ماشین ظرفشـویی پروتئازهـا بـرای پـاک کـردن فـیلم غـذاهای پروتئینی که یکی از مشکلات پاک کنندگی ظروف آشپزخانه می‌باشند، کاربرد دارند.

پروتئازهـا بـر اسـاس منـابع تهیـه (حیوانی، گیاهی، میکروبی) و فعالیت کاتالیستی آن ها (اندوپپتیدی یا اکسوپپتیدی) و همچنین طبیعت موقعیت کاتالیستی به گروههای مختلف تقسیم بندی می شوند. پروتئازها را به میتوان بـه چهـار دسـته سـرین(serine)، تیـول (thiol)، اسپارتیک (aspartic) و متالوپروتئاز (metalloprotease) تقسیم کرد که خانواده سرین دارای بیشتـرین کـاربرد در صنایع شوینده است.

آمیلاز

ماهیت نشاسته تنها بوسیله آلفا آمیلاز شکسته می‌شود، آمیلاز با گسسـتن پیونـدهای یـک و چهـار آلفـا در نشاسـته بـه صورت تصادفی با هیدرولیز این مولکول و تبدیل آن به دو جز محلول دکسترینهـا و ولیگوسـاکاریدها، باعـث کـاهش ویسکوزیته نشاسته ژلاتینی و افزایش حلالیت آن می‌شود. در شوینده‌های لباسشویی و همچنین شـوینده‌هـای ماشـین ظرفشویی آمیلاز به راحتی می‌تواند لکه‌های شکلات، ماکارونی، سیب زمینی، تخم‌مرغ، سـس و غـذای بچـه را از بـین ببرد.

سلولاز

آنزیم سلولاز باعث شکسته شدن پیوند بتا یک و چهار گلوکوزیدی در الیاف سلولزی مانند پنبه طبیعی و یا مخلوطهـای پنبه با دیگر الیاف سنتزی می شود، آنزیم‌های سلولاز جهت افزایش شفافیت رنگها، نرمی و لطافت پارچه‌ها به کار بـرده می‌شوند. سلولاز با از بین بردن پرز و با برداشتن یک لایه میکروفیبری از سطح پنبه که در اثر شست‌وشو و کاربرد مکرر پارچه ایجاد می‌شود، باعث شادابی رنگ پارچه می‌گردد.

لیپاز

روغنها و چربیها (تری گلیسیریدها) به دلیل خاصیت آب گریزی به سختی در درجه حـرارت پـایین شسـته مـی‌شـوند. لیپازها تری گلیسیرید را به اجزا آبدوست تر مانند منو و دیگلیسیرید، اسید چرب آزاد و گلیسرول تجزیه مـی‌کننـد کـه تمامی این مواد در شرایط قلیایی قابل انحلال می‌باشند.

معرفی بازار هدف آنزیم مواد شوینده

بازار هدف اصلی محصولات طرح صنایع تولید کننده مواد شوینده در داخل کشور می‌باشند. در ادامه به بررسی وضـعیت تولید پودر شوینده در کشور پرداخته شده است:

نخستین واحد تولید پودر شوینده با ظرفیت 250 کیلوگرم در ساعت در سالهای پـس از 1332 توسـط شـرکت داروگـر راه اندازی شد و حدود سال 1341 دومین و سومین واحد های تولیدی توسط شرکت پاکسان با ظرفیت 500 کیلوگـرم در ساعت و شرکت پاکنام (اسنو) با ظرفیت 250 کیلوگرم در ساعت آغاز به کار کرد.

در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید پودر لباسشویی در کشور حدود 773 هزار تن است که در سال گذشته با تولید حدود 600 هزار تن به طور تقریبی از80 درصد ظرفیت تولید اسمی بهره برداری شده است. همچنین صـنعت تولیـد پودرهـای شوینده حدود 400 تا 500 هزار تن ظرفیت تولید در دست ساخت دارد که به تدریج تـا 5 سـال آینـده بـه بهـره‌بـرداری خواهد رسید.

چنانکه گفته شد، در سال گذشته با تولید 600 هزار تن انواع پودر شوینده، از حدود 80 درصد ظرفیت اسمی بهره‌برداری شده است. از این میزان تولید، مقدار 400 هزار تن در قالب تعهد این شرکت ها در داخل کشـور توزیـع و مـابقی آن بـه خارج از کشور صادر شده است.

بنابراین طرح حاضر از نظر بازار مصرف با مشکلی مواجه نمی‌باشد و با توجه آنکه تاکنون عمده آنزیمهای مورد نیـاز در صنایع شوینده از خارج از کشور تأمین می‌شوند می‌توان با احداث این واحد و کیفیت مناسب تولید جایگزین واردات ایـن محصول به کشور شد.