امکان‌سنجی- طرح توجیهی احداث واحد تولید پودر خرما و پودر هسته خرما

1- معرفی محصولات

هر محصول ويژگي ها و مشخصات خاصي دارد كه پيش از هر گونه بررسي فني، مالي و اقتصادي طرح، لازم است اين خصوصيات به درستي شناخته شوند. شناخت صحيح مشخصات و انواع مختلف محصول، بدون ترديد راهنماي مناسبي جهت تصميم گيري هاي لازم در انتخاب روش و عمليات توليد و محاسبات بعدي مورد نياز خواهد بود. محصول توليدي در اين طرح پودر خرما مي باشد. این محصول بیشتر برای مصارف خوراک دام و طیور استفاده می شود.

1-1- نام و کد محصولات (آیسیک)

طبق اطلاعات بدست آمده از سایت بهین‌یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت، محصول با کد آیسیک زیر تولید می شود.

1-2- شماره تعرفه گمرکی

بر اساس اطلاعات اداره گمرک شماره تعرفه گمرکی محصول طرح به صورت ذیل می‌باشد.

1-3- شرایط واردات

با مراجعه به کتاب مقررات بازرگانی خارجی کشور بر اساس قانون صادرات و واردات، محدودیتی برای واردات پودر خرما وجود ندارد. این محصولات باید با استانداردهای ملی ایران منطبق باشد. همچنین ورود این محصول موکول به رعایت ماده 16 قانون نظارت بر مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی مصوب 1346 می باشد. همچنین ورود محصولاتی که منع شرعی داشته باشد ممنوع است.

1-4- بررسی استانداردهای موجود در مورد محصولات

بر اساس سامانه اطلاع رسانی سازمان ملی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران استاندارهای زیر جهت تولید پودر خرما استفاده می شود.

1-5- بررسی و ارائه اطلاعات لازم در زمینه تولید داخلی و جهانی محصول

قيمت انواع پودر خرما نظير ساير كالاها تحت تاثير بازار عرضه و تقاضا تعيين مي گـردد. قيمت هاي مربوط به اين محصولات با توجه به نوع محصولات، كيفيت محصولات ومشخصات آن داراي تنوع مي‌باشد. پارامترهاي مختلفي بر قيمت يك محصول تاثير ميگذارند كه برخي از آنها در ذيل شرح داده شـده است:

• قيمت مواد اوليه مصرفي كه يكي از مهمترين هزينه هاي متغير توليد مي باشد و نقش عمـده اي را در تعيين قيمت تمام شده محصول دارد.
• منطقه جغرافيايي احداث واحد به خصوص از لحاظ دسترسي به منابع تامين مـواد اوليـه و كـانون هـاي مصرف محصول، هزينه هاي مربوطه را تحت تاثير قرار ميدهد.
• نوع تكنولوژي مورد استفاده از طريق تاثير بر سرمايه گـذاري، كيفيـت محـصول توليـد شـده و ميـزان ضايعات و … بر قيمت فروش محصول موثر است.
• هزينه هاي نيروي انساني مورد نياز تاثير مستقيم بر هزينه هاي متغير توليد و قيمت تمام شده محصول دارد.
• ظرفيت توليد واحد بر روي قيمت فروش محصول موثر است به . اين ترتيب كه افزايش ظرفيت توليد از طريق سرشكن نمودن هزينه هاي سربار باعث كاهش قيمت تمام شده محصول ميگردد.

با توجه به نكات مذكور، قيمت فروش محصول توليد شده علاوه بر اينكه بايد هزينه‌هاي توليد را تامين نمايد، بايد توانايي سهم‌گيري از بازار را داشته باشد. همچنين در صورتي كه صادرات محصول توليدي نيز مد نظر باشد، قيمت گذاري بايد به نحوي باشد كه رقابت با توليدكنندگان خارجي امكان پذیر باشد.

1-5-1- بررسی قیمت‌های داخلی

تعیین قیمت‌های محصولات پودر خرما و پودر هسته خرما در داخل کشور بیشتر به صورت رقابتی صورت می‌گیرد. مهم‌ترین شرکت‌های تولید‌کنند پودر خرما و پودر هسته خرما در داخل کشور در جدول 2 آورده شده است. همچنین متوسط قیمت فروش هر یک از محصولات در جدول 3 ارائه گردیده است.

جدول 2: شرکت‌های تولید‌کننده پودر خرما داخل کشور

جدول 3: متوسط قیمت‌های قابل ارائه محصولات در بازارهای داخل

1-5-2- بررسی قیمت‌های جهانی

متوسط قیمت‌ های جهانی انواع پودر خرما مطابق جدول 4 می‌باشد.

جدول 4: قیمت‌های قابل ارائه محصولات در بازارهای بین‌المللی

1-6- موارد مصرف و کاربرد‌های محصولات

این محصول با استفاده از  خرما و هسته خرمای تولید شده است و پروسه تولید توسط دستگاه آسیاب ویژه طی چند مرحله انجام میشود که به صورت پرک بوده و از دانه بندی مناسبی برخوردار می باشد. عاری بودن از بیماری و کپک و ماندگاری مناسب نیزاز ویژگی های دیگر این محصول است. پودر خرما دارای انرژی ، فیبر و مواد معدنی مناسبی می باشد. در دام های پرواری به خاطر وجود پروتئین ، انرژی و فیبر مناسب می تواند باعث افزایش راندمان تولید گردد. درصدی از این ماده در پروسه تولید می تواند جانشین مناسبی برای جو، ذرت و سویا باشد. این محصول دارای خوش خوراکی بالا بوده و کاملا ارگانیک و فاقد هر گونه کپک می باشد.

1-7- کالاهای جایگزین و تجزیه و تحلیل اثرات آن بر مصرف محصولات

از جمله موارد جایگزین پودر خرما می‌توان به پودر انواع میوه جات، انواع خشکبار و گیاهان اشاره نمود. پودر خرما دارای انرژی بالایی بوده و در جیره غذایی انواع دام پرواری (گاو و گوسفند) و مناسب جهت استفاده در فرمولاسیون کارخانجات تولید خوراک دام استفاده می شود. با توجه به پایین بودن قیمت مواد اولیه جهت تهیه پودر خرما، سایر کالاهای جایگزین دارای قیمت بالایی بوده و تاثیر زیادی بر بازار این محصول نخواهد داشت.

جدول 5: کالاهای جایگزین طرح

1-8- اهمیت استراتژیکی محصولات در دنیا

ایران بزرگ ترین تولید کننده خرما در جهان محسوب می شود بطوریکه علی الرغم این جایگاه در تولید در بازارهای خارجی در رتبه های خوبی قرار نگرفته است. از طرفی میزان ضایعات انواع محصولات خرما در ایران بیش از 30 درصد بوده و عمدتا از نوع درجه دوم، سوم و چهارم می باشند. عمده تولید محصول خرما در استان های جنوبی انجام می شود و به دلیل کاربردهای زیاد آن در صنایع غذایی یک محصول استراتژیک کشاورزی محسوب می شود. با توجه به اینکه میزان ضایعات محصول خرما بالا می باشد بنابراین سرمایه گذاری در بخش صنایع تبدیلی موجب کاهش این ضایعات و بر طرف کردن نیاز بازار داخل و صادرات مازاد آنها و ارزآوری بسیار مناسبی برای کشور می گردد. استان سیستان و بلوچستان که در این گزارش برای اجرای طرح تولید پودر خرما مورد بررسی قرار می گیرد، با توجه به وسعت زیاد و با توجه به اینکه بیشترین سطح زیر کشت خرما از انواع مرغوب و دومین تولید کننده این محصول استراتژیک کشور می باشد می تواند با برنامه ریزی های مدون و حمایت دولت از تولیدکنندگان و صنایع فرآوری خرما از جمله صنعت تولید پودر خرما در این استان گام های مهمی در توسعه صادرات غیر نفتی بردارد.

با توجه به سنتی بودن کشاورزی و پراکندگی باغات در سطح استان و بسته بندی نامناسب، ضایعات بسیاری در این محصول وجود دارد. از طرفی کمبود صنایع تبدیلی و بسته بندی و نبود انبار و سرخانه جهت نگهداری و نبود صنایع فرآوری مناسب، خرما با قیمت پایین و به صورت فله ای به کشورهای همسایه صادر می شود که موجب از دست دادن ارزش افزوده اصلی محصول می شود. بنابراین با توجه به مسائل فوق توجه ویژه به صنایع تبدیلی و فرآوری در این حوزه دارای اهمیت بسیاری است و موجب ارزآوری مناسبی برای کشور می گردد.